Piątek, 29 marca 2024. Imieniny Marka, Wiktoryny, Zenona

Z dziejów mławskiej Temidy (cz. 4.)

2022-03-22 10:30:00 (ost. akt: 2022-03-22 10:40:49)
Gmach Sądu Obwodowego w Mławie

Gmach Sądu Obwodowego w Mławie

Autor zdjęcia: Materiały APW O/Mława

Podziel się:

Przed Wami czwarta część cyklu pod hasłem "Z kart historii". Losy sądownictwa na naszych terenach opisuje w nim na łamach Nowego Kuriera Mławskiego członek honorowy Zarządu Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Mławskiej Andrzej Grochowski.

Siedziba Sądu Grodzkiego w Mławie do 1950 roku, w okresie okupacji niemieckiej pełniła funkcję kawiarni (APW O/Mława). Sąd Okręgowy w Mławie mieścił się w budynku przy ul. Reymonta 3, którą to funkcję zachował do dzisiaj. Nie stanowił on własności państwowej, lecz prywatną Szyi Noachowicza i aż do 1939 roku płacono komorne w wysokości około 500 złotych miesięcznie, które obciążało budżet miasta.

Projekt budowy nowego gmachu sądowego

Dopiero po wojnie został przejęty na Skarb Państwa na podstawie ustawy o mieniu opuszczonym i porzuconym. Obiekt ten nie spełniał wówczas wymogów funkcjonalnych, ponieważ poprzednio znajdowały się tam mieszkania, między innymi dla oficerów armii carskiej. Z tego względu już w 1930 roku zrodził się projekt budowy nowego gmachu sądowego.

Przewidywano także sprowadzenie ksiąg i akt hipotecznych z sądu w Płocku. Jednak nowy budynek przed wojną nie powstał, natomiast sprowadzenie hipoteki zmaterializowało się dopiero za kilka lat. Jednak to właśnie nieodpowiednie warunki pracy sądu skłaniały sąsiednie miasta do składania propozycji przeniesienia siedziby sądu z Mławy, które okazały się nieskuteczne.

Mławski wymiar sprawiedliwości zatrudniał wówczas około 100 osób, w przeważającej mierze inteligencji prawniczej. Razem z rodzinami było to około 500 osób stanowiących znaczną część elity społecznej, politycznej i kulturalnej miasta.

W akcie założycielskim mławskiej Szkoły Handlowej z 1903 roku znaleźli się notariusze Józef Ossowski i Konrad Olszewski oraz sędzia Sądu Pokoju Antoni Płoski.

Polemiki i sprzeczki

Aktywnym uczestnikiem życia politycznego był sędzia i notariusz Mieczysław Ganszer, między innymi jako lider obozu narodowego w Mławie w latach trzydziestych, najpierw w BBWR a następnie w Obozie Zjednoczenia Narodowego. Był także redaktorem organu prasowego BBWR „Głos Pracy”. Jako ceniony reżyser i kierownik bardzo utalentowanych amatorów, zaliczony został do animatorów życia kulturalnego.

Notariusz Józef Ossowski koncentrował się raczej na działalności społecznej. W okresie I wojny światowej, w 1916 roku został mianowany, a 12 marca 1917 roku wybrany do Rady Miasta oraz do Sejmiku Powiatowego.

Był członkiem i pełnił różne funkcje w wielu organizacjach społecznych i zawodowych. Najważniejsze z nich to: przewodniczący Komitetu Obywatelskiego, Rada Opiekuńcza Szkoły Handlowej, prezes „Lutni”, Powiatowa Rada Opiekuńcza, Komitet Obywatelski Obrony Państwa w Mławie. Notariusz Michał Przybora figuruje w wykazie członków zarządu straży pożarnej z 1930 roku, a ponadto w Powiatowym Komitecie Pożyczki Obrony Przeciwlotniczej oraz jako nauczyciel w Gimnazjum St. Wyspiańskiego.

Radnymi Miasta Mławy byli adwokaci - Grzegorz Wierzbicki, Walery Reinhardt i Stanisław Koszutski.

Reprezentując w radzie różne ugrupowania polityczne tak prawicowe jak i lewicowe, panowie dość często polemizowali lub się nawet ostro sprzeczali podczas sesji rady.

Zarzucali sobie wzajemnie demagogię, a zdarzało się także opuszczanie sali obrad, co jak można zaobserwować współcześnie, szczególnie w parlamencie krajowym, niewiele się zmieniło. Do porządku przywoływał panów mecenasów burmistrz Kazimierz Koszutski, brat Stanisława.

Grzegorz Wierzbicki był pierwszym sędzią Sądu Pokoju w Mławie po reaktywacji w 1917 roku. Wspólnie ze Stanisławem Koszutskim składał apelacje od wyroków śmierci na członków POW ze Strzegowa za napad na posterunek żandarmerii niemieckiej.

Po odzyskaniu niepodległości należał do czołowych działaczy Stronnictwa Narodowego. Był w pierwszym zarządzie Towarzystwa Przyjaciół m. Mławy, jako wiceprezes wybrany 15 marca 1937 r. Walery Reinhardt - działacz prawicy, lider mławskiej Narodowej Demokracji uczestniczył w kampanii wyborczej do Sejmu Ustawodawczego w styczniu 1919 roku oraz kandydował na posła w wyborach w 1930 roku z listy narodowej.

Jako ochotnik wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 roku. Udzielał się w organizacjach społecznych i stowarzyszeniach, będąc między innymi zastępcą członka zarządu „Lutni” oraz w 1938 roku prezesem zarządu Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”.
c.d.n.
Andrzej Grochowski, członek honorowy Zarządu Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Mławskiej

Komentarze (0) pokaż wszystkie komentarze w serwisie

Dodaj komentarz Odśwież

Dodawaj komentarze jako zarejestrowany użytkownik - zaloguj się lub wejdź przez FB